Napolyon’a Karşı Savaşan Çerkesler

Rusyada, 1812 yılı Borodino Savaşının 200. yılı anmaları ayrıntılı olarak kutlanıyor. Borodino yerleşkesi yakınlarında 8 Ekim tarihinde General Kutuzov’un komutasındaki Rus orduları ile Napolyonun Fransız orduları savaştılar.Bu savaş hakkında şarkılar bestelendi, poemler yazıldı, belgesel ve sanatsal filimler çekildi. Rus ve Fransız orduları 12 saat savaştılar. Düşmanın Moskovaya ulaşmasına 125 kilometre kalmıştı.

Savaşın ardından Napolyon; ‘ Bütün yaptığımız savaşlar arasında en ağırı Borodino yakınlarında yaptığımız savaştı. Burada Fransızlar zafere layık olduklarını Rus ordusu ise kararlılığını gösterdi. Katıldığımız elli savaş arasında fransızların Fransızlar yiğitliklerini en çok gösterdikleri Borodino savaşıydı fakat çok başarı elde edemediler.’ demişti.

Gururlandığımız İnsan

Adıge sanatında Çıç Zulhacenin önemli bir yeri var.

Zulhace Nefukuayede doğdu. Marte nehri kıyısında yetişti. Babası Haneşhoj’un konukevinde her gece kamıl ve şıkepşıne eşliğinde söylenen Adıge Milli şarkıları ile anlatılan öykü ve destanları işiterek büyüdü.

Zulhace ile, günümüzde onun anısına, girişine, onun resminide olduğu anıtın asıldığı apartmanda 20 yıl ona komşuluk ettim. Onun şöyle söylediğini anımsıyorum; Ben ilk ne zaman hangi şarkıyı söyledim hatırlamıyorum. Doğduğumdam beri Çerkes şarkıları ile birlikteyim. Hatırladıkça sevindiğim mutlu olduğum şey 1937 yılında köyümüzde komşumuz olan yeni kurulmuş Adıge Ansamblesinde çalışan Çesebıy Tituv’un rica ederek beni Mıyekuape’ye getirmesidir. Böylece ayaklarımın üzerinde durmaya başladım’

Bizi Birarada Tutan Şeylerden Biriside Şarkılar

Adıge milli sanatını dünyada tanıtan lar arasında ünlü santçılar Nehaye Tamara, Nefış Çerim, Tleçe Albert yer alıyor. Şarkılarımız Türkiye, İsrail, Ürdün, Amerika, Suriye ve başka ülkelerde de duyuluyor. Sanatçılarımız DAX’niin kongreleri ve başka etkinliklerede iştirak ediyorlar.

Nehaye Tamara; ‘Biz sanatçıların yaşamı sanata bağlı bir şekilde sürüyor. Şarkılarımızla milletimizin tarihini, glelenek göreneklerini insanlara ulaştırıyoruz’ diyor.

Nefış Çerim ise; Dilimiz, xabzemiz, Adıge milli kıyafetimiz, danslarımız, şarkılarımız dünyanın her tarafınfdaki soydaşlarımızı birbirlerine yakınlaştırıyor. Bu yakınlarda Adıgeydeydim. Cumhuriyet başkanı Thakuşıne Aslan, hükümet yetkilileri ve sanatseverlerle biraraya geldim, sıcakyüreklilikle beni karşıladılar. Herbirinden çok memnunum.

İspanya ve Adıgey’i birbirine bağladı

Çışe Muhadinin yaşamı oldukça ilginç. Yaşamının büyük bir kısmını KBC’.nde geçirdi. Ülkeden ressam olmuşken ayrılır. Yurdışında sanatını daha da geliştirir. Bizi  İspanyaya davet ettiğinde, Muhadinin nasıl bir insan olduğu ve durumunu daha da iyi anladık. İlginç, cömert, espiri dolu olduğunu gördük.

- Muhadin, eserlerinin yer aldığı sergi açılışına iştirak etmiş olmamızdan memnuniyet duyuyoruz. Sana verilen değeri bizlerde gördük. Bu sergiden memnun kaldın mı?