Blogda Ara

29 Mart 2013

YİSP VUNELERİ (DOLMENLER) VAR OLMAYA DEVAM ETSİN


Hacıko grubu diye isimlendirilen yisp vune (dolmen) grubu bir zaman 300 dolmendi. Ayakta kalıp günümüze ulaşabilenlerinin sayısı ise sadece yedi. Bu kalanlarının yok olmaması için AC Kültürel Mirası Koruma ve Değerlendirme Kurumu çalışıyor. Kurum Başkanı Ts’ıpıne Rustem kültürel anıtların tamamının devletce tesbit edildiğini ve koruma altına alındığının altını çizerek, Hacıko’da bulunan yisp vune (dolmen) grubunun bulunduğu yer ve etrafında bina inşaa etmek yasak. Mıyekuape ve Kamennemostke rayon idareleri bunu gayet iyi biliyorlar.

21 Mart 2013

TLETSERIKO KİM’İN ÇALIŞMALARININ GÜNÜMÜZDEKİ YANKILARI


Ulusal müzik sanatımızın derlemesi ve geliştirilmesi yönünde büyük katkıları olan Tleserıko Kim’in anısına düzenlenmiş pek çok etkinliğe katıldık. Bu etkinliklerin bizde uyandırdığı düşüncelerin doğurduğu çıkarsamaları bilinç ve yarınlarımızla ilintilendirek değerlendiriyoruz.
Adıge Cumhuriyeti Tleserıko Kim Çocuk sanat okulu Müdür Şhonçıbeş’e Murat’ın  organize ettiği etkinliğe katılan öğretmenlerin, kültür ve eğitim alanında çalışanların  işittikleri havadislerin yarıdan çoğu yazılı halde değil. Anıların eskimediğini de bilmemize rağmen böylesi etkinliklerin yaşamda yerlerini almaları için gazetelerin sayfalarında yer bulmaları gerektiğine de inanıyoruz.

14 Mart 2013

CAZİP ÇERKESCE


Adıge Devlet Üniveristesi Adıge Filolojisi ve kültürü fakültesi öğretim görevlileri Şhalaho Susan, Murad Goşlap ve Bğoşe Zaret birlikte yazdıkları esere bu ismi verdiler. Eser Çerkesce öğretmenleri için yardımcı ders kitabı.
Eserde fonetik, leksikoloji, kelime türetimi, kelime kökleri ve ekler hakkında alıştırmalar yer alıyor. Yardımcı ders kitabında çocuğun derste öğrndiklerini pekiştirmesi için gereken alıştırmalar yer alıyor. Bunlar bulmaca, bilmece, espriler ihtiva eden sorular, farklı farklı oyunlare vb. şekilde kurgulanmış çalışmalar halindeler.

ANADİLİM, BENİ AFFET


Üniversitelerin bulunduğu kentlerde farklı bilim dallarında çalışan bilimadamlarının da yaşıyor olması kimseye ilginç gelmiyor. Fakat ufak bir köyde öğretmenlik yapan birisinin bilimsel kariyere sahip olduğunu öğrenince hayrete düşüyor aklımıza çeşitli düşünceler geliyor. Bazıları ‘neden ihtiyaç duydu ki, bundan dolayı maaşında bir artış olmuyorki’ diyor diğerleri ‘ ufacık bir köyde fransızca öğretmenliği yaparken filoloji bilimdalında tez yazması ilginç değil mi? Vallahi çalışkan’ diyorlar.
Bir kaç yıl öncesinden Tlıbzıvu Marziyet hakkında bunları duymuştum. Tevçoj rayonu Cecehable köyü ortaöğretim okulunda fransızca öğretmeni.

ULUSUN DİLİNİ BİLMENİN ÖNEMİ


İnsanın dil sahibi olmasının yaşayan tüm canlılardan onu ayıran en önemli belirteçlerden olduğunu bilim gösteriyor. Dünya üzerinde yaklaşık beş bin dilin konuşulduğu öngörülüyor. Bunlar dil aileleri halinde sınıflandırılıyorlar. Uzmanların değerlendirmesine göre dil ailelerinin sayısı 12’ye ulaşıyor. Bu dil ailelerindeki dillerin tamamı bir dilden türemişlerdir. Dilin en belirgin özelliklerinden birisi ise durmadan değişim geçirmesidir. Bu ise ulusun yaşamında gösterdiği değişim-gelişimle diğer uluslarla olan ilişkileri ile, nüfusunun artış oranı ile, ulusun yaşam alanının gösterdiği gelişimle ve benzeri diğer şeylerle büyük oranda bağlantılıdır. Bunların sayesinde dialektlere sahip olunuyor ardından bunlarda gelişim göstererek yeni diller oluşuyor. Aynı dilden doğan diller birbirlerinden ne kadar uzaklaşsalar dahi, dilin kökeni kalıyor işte bu belirteçlerle dilin hangi aileye dahil olduğu belirleniyor.

13 Mart 2013

İLK ÇERKES ALFABESİNİN YAYINLANMASI ÜZERİNDEN 160 YIL GEÇTİ


Çerkeslerin  kültürlerinin güçlenmesi ve gelişmesinde ulusun yazın imkanına kavuşmasının büyük önemi var, ve pek çok faydası da geldi. Bu önemli sorun 19. yüzyılda çözümlendi. Bu büyük erek yolunda çok kişi kaygı duydu emek sarfetti. Bunlar arasında en öne çıkan, adı anılması gereken ise Bersey Vumar. Yüksek bir eğitim sahibiydi, uzak görüşlü, çok çalışkan ve iyi bir araştırmacıydı.
Bersey Vumar Mıyekuape yakınlarındaki bir Adıge köyünde 1807 yılında doğdu. Çocuk yaşlarında Mısırlı bir paşaya satılmıştı, paşa ona iyi bir eğitim sundu. Bersey arapça, türkçe ve fransızca gibi çok dil biliyordu. Ülkesine geri döndüğünde Rus ordusunda asya dilleri tercümanı olarak görev yaptı. Askerlik görevinin ardından Stavropolde bulunan gimnazyumda Çerkesce öğretmenliği yaptı.

6 Mart 2013

Umudumuzu yeşertelim


Gerek başka ulusların siyasetçilerinin gerekse kendi içimizden çıkmış olup kendi ulusunu gerekli derecede tanımayan kişilerin söylemleri neticesinde oluşmaya başlayan bazı yanlış kanaatler var ki, bunları düzeltmediğimiz, doğruları ile değiştirmediğimiz müddetçe pek çok konuda atıl duruma düşmeye devam ederiz.

Bunlar içerisindeki en zararlı olanı Adıgelerin küçük bir ulus olduğu hakkındaki yanlış kanaat.

5 Mart 2013

ŞAİRDİLER, DOSTTULAR, YİĞİTTİLER


Mart ayında doğdular. Andırhuaye Hüseyin 1920 yılının iki martında Jene Kırımıze ise 1919 yılının 7 martında doğmuştu.
1935-1938 yıllarında Öğretmen okulunda birlikte tahsil gördüler, tanıştılar, aynı edebiyat grubu içinde yer aldılar, şiir yazmaya aynı zamanlarda adım attılar. Fakat oradan oraya sıçrayan bir yıldırım gibi ikinci dünya savaşı onları birbirlerinden ayırdı.
Andırhuaye Huseyn savaşın ilk yılında 8 kasım 1941 tarihinde Ukraynada bulunan Diyakove kasabası yakınlarında büyük kahramanlık göstererek savaşta öldü.