Şeş’e Kazbek’in aramızdan ayrılışı üzerinden bir yıl geçti.
Bebekler
ağlayarak doğuyorlar.
Bunun
altında da bir şeyler yatıyor.
Yaşamın bir
oyun olmadığı büyük bir sınav olduğunu adeta biliyorlarmışcasına ağlıyorlar.
Büyüyor,
boy atıyor, yaşı eriyor birey oluyorlar.
Her bir
kişinin dünyadaki ana görevi — insan olmak, akıl sahibi olanlarda bunu
gerçeklemek için ellerinden gelenleri yapıyor.
 |
| Şeş’e Kazbek |
Sadece
adını söyleseniz dahi, Çerkesler ve kafkasyada yaşayan diğer milletler, bu
kişinin, eğitimli, aydın, yaşamı boyunca derin düşünceler üretmiş, üstesinden
geldiği pek çok şey olan birisi olduğunu gerçekten kim olduğunu bilirler,
ayrıca onu tanıtmanıza gerek yoktur.
Bir açıdan
Şeş’e Kazbekin biyografisi, doğması, eğitim-öğretim görmesi, çalışmaları bilim
alanındaki çabaları olağan gelebilir.
Fakat
yaşamı ve sanatı, üretimi konusuna daha fazla eğildiğinizde düşünsel üretimi,
yanında biriktirdiği bilgi yığınının yer yüzünü adeta göçertecek şekilde
olduğu, bu duruma ulaşmak için kat ettiği yolda çok ter döktüğü tüm bunlar için
canını yüreğini, günlerini, saatlerini, dakikalarını tükettiğini fark ediyor,
hayrete düşüyorsun.
Evet, Şaş’e
milletin, bilimin insanıydı, başardığı çözümlediği çok şey vardı.
Tüm
bunları, bütün bu manevi birikimi kimler için biraraya getirmişti? İnsanlar,
yeni nesiller için.
Şeş’e İsa
oğlu Kazbek Tevçoj rayonuna bağlı (baraj gölü altında kalmış olan) Kazenıkoyej
köyünde 18 Şubat 1939 yılında doğdu.
Bu gün altı
mayısta aramızdan ayrılışının birinci yılı dolmuş oluyor.
Yaşam
öyküsü, yıllarını kısaca anlatmamız mümkün.
1964
yılında Adıge Devlet Öğretmen Enstitüsü Filoloji Fakültesini bitirince köyünde
öğretmenlik ve müdür yardımcılığı yaptı.
 |
| Şeş’e Kazbek |
1979 yılında
ise aynı bilimdalında doktorasını verdi.
1969
yılından başlayarak (daha sonra üniversite olan) Adıge Devlet Öğretmen
enstitüsünde çalışmaya başlayarak, burada Rus ve Dünya edebiyatı bölümlerinde
baş öğretim görevlisi, doçent, profesör gibi sıfatlarla iş hayatına devam etti.
1980 —2012
yılları arasında Edebiyat bölümü başkanlığını yürüttü.
Kazbek
Üniversitede pek çok görevin üstesinden gelerek çalıştı.
 |
| Şeş’e Kazbek ve Adıge Cumhuriyeti Başı Thakuşıne Aslan |
Eğitim-Öğretim alanındaki pek çok sorunun aşılmasında sadece bizim devletimizde değil
Rusya genelinde de katkılarını sundu.
Önder eğitimci gençlerin yetiştirilmesi konusunda pek çok
kişiyi aydınlattı yaşamlarında onlara yeni yollar açtı.
Rusyanın çeşitli bölgelerinden gelmiş olan öğrencilerinde
aralarında yer aldığı on binlerce kişinin Adıge Devlet üniversitesindeki gerek
devam isteyen gerek açık öğretim usulü üzerine olan eğitimlerine iştirak etti.
Onların her birine Şeş’e Kazbek engin bilgisi, düşünceleri ve insancıllığı
ile ulaştı kendilerini bulmalarına da vesile oldu.
Şaş’e
insana değer veren insan için çabalamayı adet edinen kişilerdendi.
Doğduğu
yetiştiği aile ise saygı ve sevginin hakim olduğu Çerkes ailesiydi.
Babası
erken vefat etti, aileyi annesi yetiştirdi.
 |
| AC. Beşeri Bilimler Enstitüsü Başkanı Bırsır Batırbıy ile birlikte |
Hayatın pek
çok katmandan oluştuğunun çok iyi ayrımına varmış birisiydi, çerkes ulusunun da
geçirdiği evrelerden haberdardı.
Kazbek
bütün bunların ışığında kendisine ayrımcılık yapmadan ülkesi, vatanı için
çalışmayı yeğledi.
Şeş’e
Kazbek’in eserleri 1961 yılından itibaren yayınlanmaya başlar.
Edebiyat
eğitimi ve edebi eleştiri-değerlendirme alanında yazdığı pek çok makale
gazetelerde, dergilerde yayınlandı.
Ayrıca çok
sayıda kitabı ve monografileri hem Çerkesçe hem de Rusça olarak yayınlandı.
Kitaplarından
bazıları ‘Zamanın çağrısı’, ‘Can sahibi sözler’, ‘Doğruluk yolları’ vb.
Bilimsel
çalışmalarının yer aldığı ‘Çerkes Edebiyatı ve janrlarında sanatsal konfliktin
evrimi’, ‘Aşamalar’, ‘Canlı söz’ gibi kitapları Rusça basıldı.
Milli
eğitim alanında da eserler ortaya koydu. 11 sınıflar için Çerkes Edebiyatı ders
kitabını başka yazarlarla birlikte
hazırladı. Bu eseri 1994 ve 2011 yıllarında iki kez basıldı.
Bütün
bunların yanısıra sanatsal edebi içeriği sahip eserlerle de kendisini deneme
imkanı buldu.
Şiirler,
öyküler, uzun öyküler yazdı bu alanda da kitaplar yayınladı.
«Sıcak Kar» isimli uzun öyküsü, şiir ve uzun öykülerinin yer
aldığı «Sonbahar geceleri kaygıları»,
«Şozeben» isimli piyesi yayınlandı.
 |
| Şeş’e Kazbek Adıge Cumhuriyetinde kendi adına düzenlenen 75. doğumgünü kutlamalarında |
Adıge Milli Tiyatrosu Şaş’e nin «Şozeben» isimli piyesini, Şekspirden çevirdiği «Otella»ve «Kral Lir» gibi eserlerini sergiledi, insanlar memnuniyet içerisinde izlediler.
Şeş’e Kazbek bıkmak bilmeyen bir emekçi, derin bilgi sahibi,
büyük bir kavrama yetisine haiz birisiydi.
Aklı pek çok şeye eriyordu.
‘Ocak Ayı’ isimli bir roman da yazmıştı fakat yaşamı
yayınlamaya yetmedi.
Her zaman düşünceler içerisindeydi, fakat bunun yanısıra
candan yakınları, ailesi karşısında da insancıllığı samimiyeti bitmeyen
sıcaklığını onlardan esirgemiyordu.
 |
| Adıge Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanı Huaj Aminet ile birlikte |
Ünlü büyük bilimadamı, akademisyen, Edebiyat
eğitimcisi-eleştirmeni, iyi insan olan Kazbek çeşitli ödül ve sanlarlada taltif
edilmişti; AC Onursal Bilimadamı, Dünya Çerkes Bilimler Akademisi Akademisyeni,
Dünya Çerkes Akademisi Adıgey Cumhuriyeti Dalı başkanı, Adıgey Bilimadamları
Birliği Başkanı, Rusya Bilimler Akademisi üyesi…
Şaş’e 1982 yılından itibaren RF Yazarlar Birliği üyesiydi.
Hayatı, insanları seviyordu.
Ardından zengin bir manevi miras bıraktı, düşünceleri ve
eserleri ile aramızda yaşamaya devam edecek, Çerkes milleti onu unutmayacak.
MAMRIKO Nuriyet
Çeviri; AÇUMIJ Hilmi