Tute Zavur sadece Adıge kültürüne değil Rusya kültürüne de büyük
katkıları olan tanınmış birisi.Allah’ın
verdiği güzel sesle Neopolitan, Rus, Çerkes halk, klasik ve estrada şarkıları
söylüyor.Son zamanlarda kendisi de şarkılar besteliyor. Tute Necıt oğlu Zavur 2
ekim 1951 yılında Kabardey-Balkar cumhuriyeti Baksan kentinde doğdu.Orta
öğreniminin ardından Nalçikte bulunan Müzik okulunda okudu ardından Sahalin’de
iki yıl askerlik yaptı.
Tute Zavurun ilk başarıları 1973 yılında Nalçiğe geri
döndükten sonra Kabardey-Balkar filarmonisinde çalışıp şarkı söylemeye
başladıktan sonra oldu. O tarihlerden itibaren çeşitli yarışma ve festivallere
katılıyor ödüller alıyor. Fakat şarkıseverler arasında en çok ün kazanması
Televizyon tarafından düzenlenen ‘Hayat boyu şarkı’ isimli festivalde David
Tuhmanova ait ‘Ebedi Bahar’ şarkısını söylediğinde oldu.
Tute Zavur 1976 yılında Moskovaya davet edilir, burada Ruskonser, Moskova
Müzikhol’ü, Moskonser’de çalışmaya başlar... Gnesin Müzik Öğretmenliği
enstitüsünü bitirerek ‘akademik şarkıcı-Çğretmen’ mesleğini elde eder. Zavur
elde ettiği başarılarla yetinen birisi değil, şarkıcının devamlı kendisini geliştirmesi
gerektiğine inanıyor.
Tute Zavurla buluşarak, hayatın çeşitli alanlarına yönelik bazı sorular
sordum.
-İyi günler Zavur! Halk senin şarkı söylemenenden çok hoşlanıyor, bunun
yanısıra insancıl adilane davranışlarına da değer veriyorlar. Günümüzde pek çok
kişi kendi çıkarlarını ön plana çıkartır oldu, çağımızda yeteneklilikle
insanlık birbiri ile uyum içerisinde mi?
- Makam sahibi olsanda olmasanda, olduğun
gibi kalmalısın. Herkesin kendi mesleğinde büyük beceri sahibi olmak
istemesinin yanısıra bununla birlikte insanlığa da sahip olmayaı arzulaması
gerekiyor. Dünyanın nasıl bir dünya olacağı bize bağlı. Sorunu cevaplarken şöyle de demem mümkün, her
zaman insanlar için faydalı olacak, onlara iyilik getirici şeylere çabalamalı.
İnsanların sana değer vermeleri ve adını
güzel anmalarına büyük önem veriyorum. Aklım ermeye başladığından beri insani
yüzümü muhafaza etmeye çalışıyorum.
- Zavur sen uzun zamandır Adıge, Karaçay-Çerkes ve Kabardey –Balkar
Cumhuriyetlerinin devlet sanatçısısın. Rus romanslarını, klasik ve estrada
müzüklerini, ulusal şarkıları iyi okuyorsun. Rusya kültürüne olan katkından
dolayı 2011 martında Rusya Federasyonu Başkanının yayınladığı kararname ile
‘Rusya Federasyonu Devlet Sanatçısı’ ünvanını sana layık gördüler. Senin kanına
göre bir sanatçı için çnemli olan nedir – halkın seni sevmesi yüreğinden seni
yakın görmesi mi yoksa Devlet yöneticilerinin kıymet vermesi mi?
- Halkın verdiği değerden daha kıymetli
bir şey olabilir mi! Ben bu kardeş
cumhuriyetlerin devlet sanatçısı olduğum için büyük onur duyuyorum. Fakat
devletin de sana kıymet vermesi de hoş. Bçyle olunca verilen sıfatlara, ‘Rusya
Devlet Artisti’ sıfatına uygun çalışmalar yapmak istiyor, snatsal olarak daha
da gelişmeye çabalıyorsun.
- Annen-baban
hakkında da konuşmak istiyordum. Onlar şarkı söylüyorlarmıydı? Ne iş
yapıyorlardı?
- Üzücü olmakla birlikte babam ben
küöükken annem de 1976 yılında vefat etti. Onlar müzikle de sanatla da ilgili
değillerdi. Olağan köy sakinleri ne ile iştigal ediyorsa onlarda öyle
çalışıyorlardı, benim ya mühendis ya da (tıp) doktoru olmamı arzuluyorlardı.
Fakat benim seçtiğim yol bambaşka... Burada çocuklar ve gençlere seslenmek
istiyorum; anne-babanıza dikkat edin özen gösterin, onların hakkını almayın.
Onlar sizi bu dünyaya getirenler...
- Şarkı söylemeye ne zaman ilgi duymaya başladın? Tıp okulunun yerine müzik okuluna gitmen
nasıl oldu?
-
Müziğe her zaman ilgi duyuyordum. Ortaokulda şarkı söyleme konusunda
bizi eğiten öğretmenin desteği ile Nalçikteki Müzik okuluna başladım. Buraya
kaydolduğum için annem ve babam memnun olmadılar, bu işi erkek mesleği olarak
görmüyorlardı... Şarkı söylerken o zamanlar kendime örnek olarak Muslim
Magomayev’i alıyordum.
- Zavur eğer Muslim Magomayev yaşıyor olsaydı 17 martta yetmiş yaşına
girmiş olacaktı.
-Rusyada da başka ülkelerde de çok sayıda
ünlü şarkıcı var, fakat Muslim Magomayev gibiler dünyaya az geliyorlar. Onun
hakkında pek çok güzel şey söylendi. O bunların hepsini yeteneği ile kazandı.
Muslim Magamoyev büyük repertuarı ile üstün yeteneğiyle şarkılar söyleyerek
farklı uluslardan olan milyonlarca kişiyi birbirine daha yakın kılıyordu. Bu
yönüyle politikacılardan daha çok başarı kazandı.
- 1999-2001 yılları arasında Moskova Çerkes Kültür Derneği başkanıydın. 2005-2008 yılları arasında
Kabardey-Balkar Cumhuriyeti kültür ve basından sorumlu bakanıydın. Günümüzde de
Moskova Devlet Üniversitesi Kültür Bölümü başkanısın, öğrencilerinde var, fakat
şarkı söylemeyi hiç bir zaman bırakmıyorsun. Bu kadar çok işin üstesinden
gelecek gücü nereden buluyorsun, görünüş itibariyle çökmemeyi nasıl
beceriyorsun?
- Evet, ne yaparsam yapayım yaşamımda
birinci yeri hep müzik alıyor. Evet gerçeği söylemek gerekirse bulunduğum
makamlarda görevlerimi yerine getirdim fakat hep şarkı söylemek istiyordum.
Çökmememin sebebi ise az yemek yiyerek çok geziyor, her gün jimnastik yapıyor
olmam. Hiç durmadan bir şeylerle ilgileniyorum. Şarkı söylüyorum, bunlkarı
kaydettiriyorum, konserler veriyorum, öğrencileri okutuyorum... Kısaca canım
sıkılmıyor.
- Zavur sohbetimizin sonunda şunları soröak istiyorum; Adıge gençlerinin
müzik sanatı üzerişne çalışmalarını izliyormusun? Yeteneklilerinin ön plana
çıkartılması için yarışmalar düzenlemesinin gerektiğini düşünüyormusun? Yeni yıl yaklaşırken yılbaşı içinn insanlara
bir şeyler söylemek istiyormusun?
- Son yirmi yıldır
ülke genelinde televizyonlardan-radyolardan izlediğimiz şov endüstrisi . Fakat
şunu da belirtmeliyim ki son dönemlerde yetenekli gençlerin ortaya çıkartılması
iöin de çalışıyor... Evet, gerçektende onların sesi ülkeyi kaplayan şov-endüstrisi
içerisinde kayboluyor. Günümüz Adıge Estradası da aynı hal içinde. Böyle
olmasına rağmen yetenekli adıge gençlerinin ayakları üzerinde durması için iyi
organize edilmiş yarışmaların faydalı olacağını düşünüyorum, bu gençlere de
başarılı olmalarını diliyorum.
Elimden geldiği ölçüde, yürekten çok bağlı
olduğum Adıgey ve kardeş cumhuriyetlerimizde yaşayanların hayırlı yıllara
girmeleri, sağlık ve esen-başarı dolu yıllarda her zaman birbirlerine bağlı
olmalarını istiyor-diliyorum.
- Zavur bizimle sohbet ettiğin için teşekkürler
‘Özgür Dağlı’ gazetesi muhabiri Ç’ERE Nurihan
Çeviri; AÇUMIJ Hilmi
Adıghe Makh 15-12-2012