Blogda Ara

10 Aralık 2016

Ünlü yazar Çeraşe Tembot ile alakalı kısa kronoloji

16 Ağustos 1902 - Koşhable Rayonundaki Koşhable köyünde Ç'eraşe Muhammed oğlu Tembot doğdu.

1910 - Özel Tatar okulunda öğrenime başladı.

1913 - 1914 Ufa'da Tatar öğretmen seminerine katıldı.

1915 - 1917 Dondukovske beldesindeki bir dükkanda çırak olarak çalışır.

1918 - 1921 Rus okulu 5. sınıfına başlar ardından Abin'deki ikinci tip Sovyet okuluna gider.

1921 - Krasnodar Politteknik enstitüsüne girer aynı zamanda Adıge Özerk Bölgesi Yürütme Komitesi Organizasyon Bölümünde arşivci olarak çalışmaya başlar


1922 - Adıge Otonom Bölgesi Kominist Parti Organizasyon Şubesinde belge çevirmeni olarak çalışır

1923 yılı 8 mart - Çevirisini Ç'eraşe Tembot'un yaptığı 'İnternasyonal' Adıge Mak gazetesinin ilk sayısında basılır.

1923 - 1929 - Adıge Otonom Bölgesi Kominist Parti Organizasyon Şubesi tarafından Moskovaya Ekonomik -üretim Enstitüsüne eğitim görmek üzere gönderilir.

1924, ekim - Ç'eraşe Tembot'un ilk öyküsü 'Votka' arap harfleriyle Çerkesce olarak basılır.

1928 - Kominist Partiye katılır.

1929 yılından itibaren Özerk Bölge Gazetesi redaktörü, Adıge ulusal kitap basımevi yöneticisi, Adıge Bilimsel Araştırma Enstitüsü müdürü, Krasnodar öğretmen enstitüsünde öğretim görevlisi olarak çalışır




1929 - 1933 - Özerk bölge yönetimine ait iki gazetede, 'Devrim ve dağlılar' dergisinde 'Şambul - atak' isimli romanından parçalar, Adıge Özerk Bölgesi yaşamına ilişkin, edebiayata dair yazdığı deneme ve makaleleri, 'Meşıko yişhako' isimli öyküsü yayınlanır.

1934 yılında SSCB Yazarlar Birliğine alınır

1934 - 17 ağustos 1 eylül tarihleri arasında SSCB yazarları kongresine Hatko Ahmet'le birlikte katılır.

1934 - Ç'eraşe Tembotun 'Şambul- Atak' isimli romanının ilk kısmı Çerkesce olarak basılır.

1936 - 12 aralık Adıge Yazarları Birinci Kongresi toplanır, Ç'eraşe Tembot düzyazı ve tiyatro eserleri hakkında bir rapor sunar

1940 - 15 aralık Adıgey ozan ve destan anlatıcıları özerk bölge konferansı düzenlenir. Adıgeyske Pravda gazetesinde bu konferans katılımcılarına yönelik Tembot'un Çerkesce kaleme aldığı şiir yayınlanır.

1940 - Şambul isimli romanı, düzenlemesini Tembot'un yaptığı 'Adıge masal ve tarihi destanları', 'Adıge ulusal şarkıları' isimli eserler yayınlanır.

1942 - 1946 Tiflis ve Nalçik kentlerinde savaşın sürüyor olması sebebiyle kaldı.

1947 Şambul, Nasıbım yiğogu, Kaberdeyden mektuplar isimli romanları Çerkesce ve Rusça olarak basıldı.

1947 - 31 temmuz Adıge Özerk Bölgesinin 25. kuruluş yıldönümü kutlamaları çerçevesinde Ç'eraşe Tembot, Kızıl Bayrak nişanı ile taltif edildi.

1948 - 2 nisan Ç'eraşe Tembotun 'Nasıpım Yiğogu' adlı romanı Sovyetler Birliğinin en iyi yapıtlarından sayıldı ve SSCB Devlet Ödülüne layık görüldü.

1949 - Barış Öncüleri Konferansına davet edildi ve katıldı

1951 - Çerkesce 'öyküler', Rusça 'Şapsığ kızı', Çekçe 'Nasıbım Yiğogu' basıldı

1952 - 16 ağustos Adıge Edebiyat çevresi tarafından Ç'eraşe Tembot'un ellinci doğum yıldönümü kutlandı

1956 - 14 - 25 Şubat Kominist parti XX. kongresine delege olarak katıldı.

1956 - Çerkesce olarak 'Kızlarımız' romanı, 'Kız ve çiçekler' isimli piyesi basıldı.

1957 - Lenin nişanı ile taltif edildi.

1958 - 1968 Ç'eraşe Tembotun edebi eserlerinde Rusça olarak 'Akıllı kadının kızı', 'Yüreğini pek tut', ' At çobanı ve kibirli kız', 'Seçme eserleri', çerkesce olaraksa 'Kuko', piyesler, öyküler ve denemeleri basıldı.

1972 - Ç'eraşe'nin yetmişinci doğum yıldönümü. Sovyet edebiyatının gelişmesine olan büyük katkılarından dolayı Ekim Devrimi nişanı ile taltif edildi.

1972 - Novella türünde yazdığı 'Yiğitlik' isimli eseri Çerkesce olarak basıldı.

1973 - Tek atlı isimli romanı Çerkesce olarak basıldı

1977 - Adıge Sovyet edebiyatı düzyazısının temel taşlarından olan Ç'eraşe Tembot'un 75. doğum yıl dönümü özerk bölgede ayrıntılı olarak kutlandı

1987 - Yazar 85 yaşına girdi, Adıgey sivil toplum kuruluşları yazara yakışır kutlamalar düzenlediler


1988 - Ç'eraşe Tembot yapıtlarını ulusuna bırakarak eceliyle aramızdan ayrıldı.

2002 - 16 ağustos ulusal yazarımız Ç'eraşe Tembot'un 100 doğum yıldönümü cumhuriyet genelinde ayrıntılı olarak kutlandı. Tembotun yaşamı, sanatsal gelişimi, eserleri ve yazdıklarının gösterildiği, sergilendiği Ç'eraşe Tembot müzesi açıldı, on yıldır hizmet vermeye devam ediyor.

2004 - Vefatının ardından Ç'eraşe Tembot Çerkes yazılı edebiyatına olan büyük katkılarından dolayı Adıge Cumhuriyeti Devlet ödülüne layık görüldü

2012 - Çok daha önceleri kazanmış olduğu 'Adıge Cumhuriyeti Ulusal Yazarı' sıfatına resmi olarak ta layık görüldü. Ç'eraşe Tembot'a sahip olan ulusun onu unutmadığı ve ona kıymet vermeye devam ettiği böylece bir defa daha kanıtlanmış oldu.

MAMIRIKO Nuriyet
Çeviri AÇUMIJ Hilmi