16 Ağustos 1902 – Koşhable
Rayonundaki Koşhable köyünde Ç’eraşe
Muhammed oğlu Tembot doğdu.
1910 – Özel Tatar
okulunda öğrenime başladı.
1913 – 1914 Ufa’da
Tatar öğretmen seminerine katıldı.
1915 – 1917 Dondukovske beldesindeki bir dükkanda çırak olarak
çalışır.
1918 – 1921 Rus okulu
5. sınıfına başlar ardından Abin’deki ikinci tip Sovyet okuluna gider.
1921 – Krasnodar
Politteknik enstitüsüne girer aynı zamanda Adıge Özerk Bölgesi Yürütme Komitesi
Organizasyon Bölümünde arşivci olarak çalışmaya başlar
1922 – Adıge Otonom
Bölgesi Kominist Parti Organizasyon Şubesinde belge çevirmeni olarak çalışır
1923 yılı 8 mart – Çevirisini Ç’eraşe Tembot’un yaptığı
‘İnternasyonal’ Adıge Mak gazetesinin ilk sayısında basılır.
1923 – 1929 – Adıge
Otonom Bölgesi Kominist Parti Organizasyon Şubesi tarafından Moskovaya Ekonomik
–üretim Enstitüsüne eğitim görmek üzere gönderilir.
1924, ekim – Ç’eraşe
Tembot’un ilk öyküsü ‘Votka’ arap
harfleriyle Çerkesce olarak basılır.
1928 – Kominist
Partiye katılır.
1929 yılından
itibaren Özerk Bölge Gazetesi redaktörü, Adıge ulusal kitap basımevi
yöneticisi, Adıge Bilimsel Araştırma Enstitüsü müdürü, Krasnodar öğretmen
enstitüsünde öğretim görevlisi olarak çalışır
1929 – 1933 – Özerk
bölge yönetimine ait iki gazetede, ‘Devrim ve dağlılar’ dergisinde ‘Şambul –
atak’ isimli romanından parçalar, Adıge Özerk Bölgesi yaşamına ilişkin,
edebiayata dair yazdığı deneme ve makaleleri, ‘Meşıko yişhako’ isimli öyküsü
yayınlanır.
1934 yılında SSCB
Yazarlar Birliğine alınır
1934 – 17 ağustos 1 eylül tarihleri arasında SSCB yazarları kongresine Hatko Ahmet’le birlikte
katılır.
1934 – Ç’eraşe
Tembotun ‘Şambul- Atak’ isimli romanının ilk kısmı Çerkesce olarak basılır.
1936 – 12 aralık Adıge
Yazarları Birinci Kongresi toplanır, Ç’eraşe Tembot düzyazı ve tiyatro eserleri
hakkında bir rapor sunar
1940 – 15 aralık Adıgey
ozan ve destan anlatıcıları özerk bölge konferansı düzenlenir. Adıgeyske Pravda
gazetesinde bu konferans katılımcılarına yönelik Tembot’un Çerkesce kaleme
aldığı şiir yayınlanır.
1940 – Şambul isimli
romanı, düzenlemesini Tembot’un yaptığı ‘Adıge masal ve tarihi destanları’,
‘Adıge ulusal şarkıları’ isimli eserler yayınlanır.
1942 – 1946 Tiflis ve
Nalçik kentlerinde savaşın sürüyor olması sebebiyle kaldı.
1947 Şambul, Nasıbım
yiğogu, Kaberdeyden mektuplar isimli romanları Çerkesce ve Rusça olarak
basıldı.
1947 – 31 temmuz Adıge
Özerk Bölgesinin 25. kuruluş yıldönümü kutlamaları çerçevesinde Ç’eraşe Tembot,
Kızıl Bayrak nişanı ile taltif edildi.
1948 – 2 nisan Ç’eraşe
Tembotun ‘Nasıpım Yiğogu’ adlı romanı Sovyetler Birliğinin en iyi yapıtlarından
sayıldı ve SSCB Devlet Ödülüne layık görüldü.
1949 – Barış Öncüleri
Konferansına davet edildi ve katıldı
1951 – Çerkesce
‘öyküler’, Rusça ‘Şapsığ kızı’, Çekçe ‘Nasıbım Yiğogu’ basıldı
1952 – 16 ağustos Adıge
Edebiyat çevresi tarafından Ç’eraşe Tembot’un ellinci doğum yıldönümü kutlandı
1956 – 14 - 25 Şubat Kominist parti XX. kongresine delege olarak katıldı.
1956 – Çerkesce
olarak ‘Kızlarımız’ romanı, ‘Kız ve çiçekler’ isimli piyesi basıldı.
1957 – Lenin nişanı
ile taltif edildi.
1958 – 1968 Ç’eraşe
Tembotun edebi eserlerinde Rusça olarak ‘Akıllı kadının kızı’, ‘Yüreğini pek
tut’, ‘ At çobanı ve kibirli kız’, ‘Seçme eserleri’, çerkesce olaraksa ‘Kuko’,
piyesler, öyküler ve denemeleri basıldı.
1972 – Ç’eraşe’nin
yetmişinci doğum yıldönümü. Sovyet edebiyatının gelişmesine olan büyük
katkılarından dolayı Ekim Devrimi nişanı ile taltif edildi.
1972 – Novella türünde yazdığı ‘Yiğitlik’
isimli eseri Çerkesce olarak
basıldı.
1973 – Tek atlı
isimli romanı Çerkesce olarak basıldı
1977 – Adıge Sovyet edebiyatı düzyazısının
temel taşlarından olan Ç’eraşe Tembot’un 75. doğum yıl dönümü özerk bölgede
ayrıntılı olarak kutlandı
1987 – Yazar 85
yaşına girdi, Adıgey sivil toplum kuruluşları yazara yakışır kutlamalar
düzenlediler
1988 – Ç’eraşe Tembot
yapıtlarını ulusuna bırakarak eceliyle aramızdan ayrıldı.
2002 – 16 ağustos ulusal yazarımız Ç’eraşe
Tembot’un 100 doğum yıldönümü cumhuriyet genelinde ayrıntılı olarak kutlandı.
Tembotun yaşamı, sanatsal gelişimi, eserleri ve yazdıklarının gösterildiği,
sergilendiği Ç’eraşe Tembot müzesi açıldı, on yıldır hizmet vermeye devam
ediyor.
2004 – Vefatının
ardından Ç’eraşe Tembot Çerkes yazılı edebiyatına olan büyük katkılarından
dolayı Adıge Cumhuriyeti Devlet ödülüne layık görüldü
2012 – Çok daha önceleri kazanmış olduğu
‘Adıge Cumhuriyeti Ulusal Yazarı’ sıfatına resmi olarak ta layık görüldü.
Ç’eraşe Tembot’a sahip olan ulusun onu unutmadığı ve ona kıymet vermeye devam
ettiği böylece bir defa daha kanıtlanmış oldu.
MAMIRIKO Nuriyet
Çeviri; AÇUMIJ Hilmi
Adıghe Makh 16-08-2012