Adıge Cumhuriyeti Devlet (sanatçısı)
Ressamı Meretıko Dolet 1929 yılı kasım ayında Şevcen rayonundaki Hakurenehable
köyünde doğdu. Adıge ulusunun karşılaştığı fırtınalı yılları Doletin babası
olan Meretıko Muhacır şahsen yaşadı. 1943 yılında ailecek Mıyekuapeye
taşındılar. Savaş süresince yeni yetme genç olan Dolet, Frunze isimli fabrikada
iş tezgahı başında çalıştı. Savaşın ardından okulu bitirdi. Yaşıtlarına kıyasla
yaşamış olduklarına rağmen Meretıko arzularının doğrultusunda sanat yoluna doğru yönelir.
Meretıko Dolet
1955 yılında Moskovaya Sanat okulunda öğrenim görmeye gider. Ardından V.İ.
Surikov Sanat Yüksek okulunda üniversite
öğrenimini tamamlar. Üniversiteden mezun oılduktan sonra Moskovada ailesi ile
birlikte 25 yıl yaşar. Fakat nerede yaşıyor olsada Adıge yurdunnu unutmaz,
gelmeden uzun vakit geçirmezdi.
Meretıko Dolet 1973 yılında SSCB Ressamlar
birliğine alınır. Moskovada yaşıyor olmasına rağmen Adıgeyin sanat yaşamında da
aktif olarak çalışmalarda bulunur.
1967-1972 yılları arasında yedi cilt
olarak derlenen ‘Adıge Eposu Nartlar’ın resimlerini yapar, tüm kafkasyada
yaşayan ulusların kahramanı ‘Savsırıko’ karakterini resimler. Aynı dönem
içerisinde yayınlanan ‘Adıge Pşıseleri’ isimli eserinde resimlemesini yapar.
Yetmişli yıllar Meretıko Dolet için
önemlidir. Bu yıllarda Mıyekuape’de büyük eserler ortaya koyarak tüm Adıge
dünyasında ün kazanır. ‘Haçeş’, Mıyekuape şehir garı, Müzik okulu, ‘Dostluk
Fabrikası’ vb. pek çok yeri büyük resimleri ile süsler. Bütün bunları
Moskovadaki işi ile aynı zamanda becerebilme maharetini de gösterir.
Seksenli yıllarda da Mıyekuape’nin
güzelleştirilmesi çalışmalarına etkin olarak katılır. Mıyekuape kent parkı
girişinin düzenlemesini yapar. Kentin Krasnodardan girişine ‘hoşgeldiniz
yazılı’ 13 metre
yüksekliğinde içerisinde Mıyekuape isminin Mıye ‘Elma’dan türediğini işaret
eden elmaların bulunduğu büyük monumenti yapar.
Meretıko 1992 yılında Cumhuriyet Gençleri
için seçilecek sembolüde hazırlar. Aynı yıl içerisinde Meretıko Dolet’e ‘Adıgey
Devlet (sanatçısı) ressamı’ ünvanı verilir. Adıgeyde gerçekleştirdiği bütün bu
farklı çalışmalarından dolayı 1996 yılında Solovoyev Kardeşler ödülünü kazanır,
aynı zamanda Adıgeyin Başkentine sağladığı monumental görünümden dolayıda
ödüllendirilir.
Ünlü, maharetli ressamın sanatının kçkünde
milli öğeler yoğundur; ulusal desenler, milli destanlar, gelenek ve görenekler
vs. Doletin her bir eserinde Adıge ulusunun tarihteki yaşamından bir
parça-kesit gözler önüne seriliyor, eski adıge evleri, hasırlar, konukevleri
vs. bütün eserlerinde iyi bir düşün yapısına sahip olduğu ve bunu
sergileyebilecek maharet ve yeteneğe de sahip olduğunu görüyoruz. Meretıko
Dolet çok konuşmayan çok işleyen kimselerdendi. Kendi ulusu olan Adıgelere ve
içerisinde yer aldığımız Rusyaya samimiydi, yurt sevgisini her ikisine eşit bir
şekilde paylaştırmıştı, kendisinden geride kalan eserler bunun kanıtıdır.
MAMIRIKO Nuriyet
Çeviri; AÇUMIJ Hilmi
Adıghe Makh 28-11-2012