Adıge Devlet Üniveristesi Adıge Filolojisi
ve kültürü fakültesi öğretim görevlileri Şhalaho Susan, Murad Goşlap ve Bğoşe
Zaret birlikte yazdıkları esere bu ismi verdiler. Eser Çerkesce öğretmenleri
için yardımcı ders kitabı.
Eserde fonetik, leksikoloji, kelime
türetimi, kelime kökleri ve ekler hakkında alıştırmalar yer alıyor. Yardımcı
ders kitabında çocuğun derste öğrndiklerini pekiştirmesi için gereken
alıştırmalar yer alıyor. Bunlar bulmaca, bilmece, espriler ihtiva eden sorular,
farklı farklı oyunlare vb. şekilde kurgulanmış çalışmalar halindeler.
Yazarların bildirdiğine göre bu materyallleri sadece orta öğretim kurumu
öğrencileri değil üniveriste öğrencileri de kullanacaklar. Çerkesce olimpiyatı,
dil etkinlikleri düzenleyenler ve bunların katılımcısı öğrenciler için bu eser
yardımcı olacak niteliklerde.
Eser iki bölümden oluşuyor. Üzerinde konuştuğumuz kısmı basılan ilk
bölümü. İkinci bölümde sintaksis ve stilistika üzerine çalışmalar yer alacak.
Eserde yer alan tekstler çerkesce bulmaca, atasözleri ve yazarlarımızın yazdığı
sanatsal eserlerden alınan kısımlardan oluşuyor.
Çerkesce ile alakalı yapılan bütün
toplantılarda dile getirilen şey eğitim için yardımcı ders kitaplarının yeterli
olmadığı. Uzun yıllardır bu yakınmayı
duyuyoruz. Hatta bazen bunu alışmış-ezberlemiş gibi tekrar ettikleri
kanısına bile kapılıyoruz. Çünkü kitap basımı yapan kuruluşların dile
getirdikleri şey bambaşka. Ne ise de, iyi bir yardımcı ders kitabı yayınlanmış
oldu. Eserde bulunan tekstlerde, alıştırmalarda ilginç kılınarak dizilmişler.
Örneklemlerde yaşamın pek çok alanından yapılan alıntılamalar cazip, çekici
niteliklerde kurgulanmış. İlgi çekici bir şekilde tablolar, şemalar kitapta
kullanılıyor.
Eserde kullanılan resimler renkli
basılmamış olmamalarına rağmen konu ile olan ilintilerini yeterince dile
getirebildikleri için ilgi çekici mahiyetteler. Örneğin Leksikografi konusunda
kullanılan materyaller öğrnci ve
öğretmenler haricinde çerkesce ile ilgilenen herkesin ilgisini çekecek
niteliklerde. Sözlüksel- Ansiklopedik eserlerin Adıge (Çerkes)
ansiklopedisinden tutun Mamıy Şamseddinin yazdığı ‘ çerkesce-rusca tıbbi
terimler sözlüğüne kadar olan eserlere ait resimler ve kısa açıklamalar
herkesin dikkatini çekcek özelliklerde.
Eserde çerkesce eğitimini kolaylaştıracak
ilginç kılacak pek çok materyale yer verilmiş.
Kitabın yazarlarından bazıları ile bu
yakınlarda buluştuk, böylesi bir çalışmayı ortaya koymalarına sebep olan şeyler
üzerine konuştuk.
Şhalaho Susan; Bu yardımcı eseri
oluşturmamıza, öğretmenlerin tesbitleri ve istekleri öncülük etti. İşim gereği
öğretmenlerle sık sık karşılaşıyor, böylesi toplantılarda Çerkesce eğitiminde
yardımcı ders kitabı olmadığına dair yakındıklarını işitiyorum. Bu yüzden
eğitim alan öğrencilerde yeterli derecede yardımcı kitaplara ulaşamıyorlar
arzularına uygun çalışamıyorlar. Bizim kitabımız bu yönde hazırlanmış ilk eser
niteliğinde. Kaynak eser. Her öğretmen sanatsal bir bakış açısı bu eserde
bulabilir. Rusça için böylesi eserler var. Bu eseri hazırlarken onlara da
baktık. En çok A. Arsiriy’e ait eseri göz önünde bulundurduk. Ayrıca İnternet
üzerinde yayın yapan Okul Portalından da yararlandık. Burada her öğretmen
derslerde kendisinin uyguladığı yöntemleri paylaşabiliyor, diğerlerinin
uygulamalarına göz atabiliyor. Bu sitedeki çalışmalara göz attık fakat pek çok
öğretmenin kendilerine ayrılmış bölümde yaptıkları faaliyetlere dair bilgileri
paylaşmadıklarını, boş bıraktıklarını gördük.
Ne ise de müsveddeleri çğretmenlere
gösterdiğimde hoşlarına gitti, basılırsa memnun olacaklarını söylediler.
Kendilerinin oluşturdukları materyallerle de katkıda bulunabileceklerini
söylediğimde çalışmalarını gönderenleri de çıktı
Murat Goşlap; Fakültemize gelen,
derslerimize faaliyetlerimize iştirak eden öğretmenlerin sordukları sorular,
dile getirdikleri arzuları çerçevesinde bu kitabı oluşturduk. Çerkesce eğitim
verilen kitaplardaki metinler artık eski dönemlere aitler, kitapların kendileri
de eskidi günümüz yaşantısını destekler niteliklerde değiller. Çerkesce
olimpiyatları organize ettiğimizde kullanabileceğimiz materyaller bulamıyoruz.
Öğretmenlere yardımcı olacak materyaller de yok.
Çalışmamız eksiksiz diyemiyoruz. Bu
eksikleri söyleyecek tesbit edecek olanlar ise öğretmenler.
Bu yardımcı eser sadece 100 adet basıldı.
Eserden faydalanabilecek olanların sayısı düşünüldüğünde bu oldukça az. Bu
yüzden eserin ikinci bölümü basıldığında bu eksiğin giderileceğini umuyoruz.
SİHU Goşnağu
Çeviri AÇUMIJ Hilmi
Adıghe Makh 14-03-2013