Hacıko grubu diye isimlendirilen yisp vune
(dolmen) grubu bir zaman 300 dolmendi. Ayakta kalıp günümüze ulaşabilenlerinin
sayısı ise sadece yedi. Bu kalanlarının yok olmaması için AC Kültürel Mirası
Koruma ve Değerlendirme Kurumu çalışıyor. Kurum Başkanı Ts’ıpıne Rustem
kültürel anıtların tamamının devletce tesbit edildiğini ve koruma altına
alındığının altını çizerek, Hacıko’da bulunan yisp vune (dolmen) grubunun
bulunduğu yer ve etrafında bina inşaa etmek yasak. Mıyekuape ve Kamennemostke
rayon idareleri bunu gayet iyi biliyorlar.
Kültürel miras anıtı olarak Adıge
cumhuriyeti içerisinde kayıt altına alınmış 3084 eser var. Bunların büyük
çoğunluğu arkeolojik değeri olan 2666 eser ve bunlardan 834’ü yıkılmak
üzereler.
Eski anıtların korunması konusunda
uzmanların belirttiğine göre; Hacıko’da bulunan Yisp evlerine (dolmenlere)
ulaşım kolay, bu yüzden tarihi önemlerinin yanısıra turistik önemleri de
var. Kısaca adeta gökyüzü altında
bulunan açık müzeler. Adıgeyde eski kale, bina olup yıkılmak üzere olan da pek
çok eser var. Bunlar arasında insanların en çok gördükleri gezdikleri Hacıko’da
bulunan bir yisp vunesi (dolmeni). Bu dolmen yaklaşık iki metre yüksekliğinde
üç metre genişliğinde. Bilimadamlarının belirttiğine gör bu dolmen MÖ. üçüncü
yüzyılda yapılmıştı.
Çeviri; AÇUMIJ Hilmi
Adıghe Makh 29-03-2013