Her birimiz Türkçe olarak gayet rahat bir şekilde 'kaçıyorum, ben kaçtım' diyebiliriz.
Türkçedeki kaçmak kelimesinin yüklendiği anlamların Çerkescedeki karşılıkları acaba nasıldır?
Türkçede yer alan ‘Kaçmak’ kelimesi ile ilintili, bu kelimeden türemiş sözcüklerin, aynı veya yakın anlamı taşıyan diğer bazı kelimelerin Çerkesce’de karşılıkları aşağıdaki gibidir.
Türkçedeki kaçmak kelimesinin yüklendiği anlamların Çerkescedeki karşılıkları acaba nasıldır?
Türkçede yer alan ‘Kaçmak’ kelimesi ile ilintili, bu kelimeden türemiş sözcüklerin, aynı veya yakın anlamı taşıyan diğer bazı kelimelerin Çerkesce’de karşılıkları aşağıdaki gibidir.
ÂBIK I а. хим. чынасыу ехьщыр cıva
ÂBIK II а. бырамыты, Зышъхьэ зымыщэфыжьэу хэхьажьыгъэ пщылI
ANÇİZLEMEK арго IукIодыкIын, кIэтхъужьын, зыгъэбзэхын
CIZLAM арго хэхьажьыныр, къаIэпыкIыжьыныр; кIиIэжьыныр; ~ı
çekmek; а) кIиIэжьын; б) перен. лIэн (хэкIыжьын)
FİRAR а. хэхьажьыныр, кIиIэжьыныр, кIэIэжьыныр, къаIэпыкIыжьыныр; polisten ~ etmek хьаубытхэм къаIэпыкIыжьыныр; ~ edip ülkeden çıktı хэхьажьи хэгъэгум икIыжьыгъ
FİRARİ а. 1) кIэзыIэжьыгъэр, хэхьажьыгъэр; зышъхьэ езыхьыжьэжьыгъэр;
2) (зышъхьэ зымыщэфыжьэу хэхьажьыгъэ пщылI) бырамыты
GAZLAMAK I 1) газкIэ гъэлIэн, щэнаут(зыхэлъ) газ хэлъхьан; 2) газым хэгъэхъон, псынкIагъэм егъэхъун; 3) арго. кIэтхъужьын, ечъэжьэжьын
GAZLAMAK II фэтагын щыфэн (ыпэкIэ былымхэм бамыкI ахэмытIысхьаным пае щафэу къыхэкIыщтыгъ)
HAYDA 1) гъэйт! хьайт! IукI! (былымхэр
хьайуанхэр дафызэ, Iуафызэ аIо хэбзэ гущыI); 2) айда!, джы сыд къэхъугъ!
сыд джы!; 2) джары!
HAYDA(LA)MAK 1) хьайт-сайт пIон; Iупфын; 2) арго Iуутын,
кIэтхъужьын (Iофы, еджапIэ фэдэхэр)
KAÇAK (-ğı) 1. 1) хэхьажьыгъэр,
хэхьажьрэр; кIиIэжьыгъэр; 2) зышъхьэ езыхьыжьэжьыгъэр; къаIэпыкIыжьыгъэр; 2. (псы,
газ фэдэхэм апае) къыкIэчърэр; 3.
хэбзэнчъэ, хэбзэнчъэу, хабзэм ымыдэрэр: ~
av хэбзэнчъэу ешэкIоныр; мышэкIогъоу шэкIоныр; хабзэм ымыдэрэ шIыкIэкIэ
ушэкIоныр; ~ mal щэн хэбзэнчъ
(хабзэм ымыдэрэ шIыкIэ горэ зыхэлъ
щэнхэр) ; <> ~ köle бырамыты; бырамыкI
KAÇAKÇI (щэн) хэбзэнчъэ сатыушI (щэнхэр
хэбзэнчъэу зыщэрэр; ыщэрэр, зыщэфыжьрэр)
KAÇAKÇILIK (-ğı) 1)
(щэн) хэбзэнчъэу сатыушIэныгъ
KAÇAMAK I (-ğı) 1) (гущыIэр, джэуапыр)
дэхыныр, телъэшъоныр, къеIокIыныр ; ~ cevap veriyor а) дэхызэ (телъэшъуагъэу) джэуап къеты; б)
къеIокIызэ джэуап къеты; 2) перен. (загъорэ
дэдэм) шъэфэу къыкIухьаныр
KAÇAMAK II качамак (пIастэм ехьщырэу, ау тхъу хэлъэу тыркухэм
ашIрэ шхын гор)
KAÇAMAKLIK качамакыпхъ (адыгабзэкIэ пIэстапхъ, мамрысапхъ пIоми
хъущт; еплъ kaçamak II)
KAÇIK (-ğı) 1) къуащэ
хъугъэр, лъэныкъуащэ хъугъэр; IонтIагъэ хъугъэр; 2) иакъыл зэщыкъуагъэ,
шъхьакъэ; щорэ
KAÇIKСА щорагъэкIэ,
щорагъэ зыхэлъэу
KAÇIKLIK (-ğı) 1)
къуащэ хъуныр, къощагъэ (горэ) хэлъыныр; лъэныкъуащэ хъуныр; IонтIагъэ хъуныр;
2) иакъыл зэщыкъоныгъ, шъхьакъэныгъ; щорэныгъ
KAÇILMAK прост. къыIукIотын, къыIукIын; kaçılın araba geliyor! шъукъыIукI, ку къэкIо!
KAÇIMSAMAK 1) зыщыгъэзыен, зыщыдзыен darbeden ~ утыным
зыщыдзыен; 2) утекIын; temadan biraz
kaçımsadı темэм тIэкIу текIыгъ; 3) зыщегъэхын, зыщыдзыен; net bir cevaptan ~ джэуап шъхьэшыгуихыгъэм зыщыдзыен
KAÇINGAN диал. еплъ çekingen
KAÇINGANLIK(-ğı) диал. еплъ çekingenlik
KAÇINIK (-ğı) цIыфхэм ахэмыхьэу щыIэныр; изакъоу псэуныр; ехьщыр münzevi
KAÇINILMAZ
шIокIыпIэнчъэ, шIокIыпIэ зимыI
KAÇINILMAZLIK (-ğı) шIокIыпIэнчъагъэ, шIокIыпIэ имыIэныгъ
KAÇINMAK 1) зыщыдзыен; darbeden ~ утыным зыщыдзыен; tanıdıklardan ~ нэIуасэхэм
защыдзыен; 2) зыщегъэхын, зыщыдзыен; açık
cevap vermekten ~ джэуап
шъхьэшыгуихыгъэм зыщыдзыен
KAÇINSAMAK еплъ kaçımsamak
KAÇIRMAK 1) хэгъэхьажьын; kurtu ormana kaçırdık тыгъужъыр мэзым хэдгъэхьажьыгъ; 2)
кIигъэIэжьын; кIигъэтхъужьын; işçileri
kaçırdı лэжьакIохэм кIариигъэIэжьыгъ; 3) ышъхьэ регъэхьыжьэжьын; arkadaşını kaçırtacaksın уиныбджэгъу
ышъхьэ ребгъэхьыжьэжьыщт; 4) (бзылъфыгъэ) къэхьын, тыгъун; kıza: ‘-seni kaçıracağım’ dedi пшъашъэм: «- усхьыщт (устыгъущт)»
риIуагъ; 5) блэгъэкIын, зыIэкIэгъэкIын, блэутIупщын; geç kalıp dersi kaçırdım кIасэу сыкъани десэр блэзгъэкIыгъ; 6)
блэун, охъун; ~ adeti değildi охъуныр ишэныгъэп; 7) перен. зыкIэгъутхьажьын; çocuk
yine kaçırdı сабыир джыри зыкIэгъутхьажьыгъ; 8) перен. ышъэ икIын, ышъхьэ зэкIокIын; kaçırdı ышъхьэ зэкIокIыгъэ
KAÇIŞ хэхьажьыныр, къаIэпыкIыжьыныр, кIиIэжьыныр
KAÇIŞMAK зэбгырыхъушъутын
KAÇKIN еплъ kaçak 1.
KAÇMAK (KAÇAR) 1. 1) кIэIэн, кIэтхъун; çocuklar
kaçtılar кIалэхэм кIатхъужьыгъ; 2) хэхьажьын; at kaçtı шыр хэхьажьыгъ; 3) пIэкIэцIэнлъын balık elinden kaçtı пцэжъыер IэкIэцIэнлъыгъ; 4) зыщегъэхын, зыщыдзыен;
darbeden ~ утыным зыщыдзыен; 5) къаIэпыкIыжьын; esirlikten ~
гъэрыпIэм къыIэпыкIыжьын; 2.
шIокIодын, кIодыжьын; имыIэжь хъун;
keyfi (е neşesi) kaçtı ичэф кIодыжьыгъ; rahatı kaçtı гупсэф имыIэжь хъун; uykusu kaçtı чъыер шIокIодыгъ, чъые имыIэжь хъугъэ; 3. –шъо еорэ yeşile kaçan mavi уцышъо зытеорэ шхъуантIэ; 4. къыпхырыкIын, къыкIэчъын, къыкIэщхын; çatı yağmur kaçırıyor унашъхьэм ощх къыкIэщхы
KAYTARMAK 1.
тыжьын, етыжьын; ехьщыр iade (etmek);
2. кIэIэн, кIэтхъун kaytarıp gitti кIитхъуи кIожьыгъэ ехьщыр kaçmak
MÜNZEVİ а. 1. 1) (цIыфхэм) уахэдзыгъэу упсэуныр,
уизакъо зыпшIыныр; 2) зизэкъор, зизакъоу щыт, цIыфхэм ахэдзыгъэр; 2.
зэкъорыпсэу (цIыф); ехьщыр kaçınık
OKLAMAK 1. щэбзэон, щабзэкIэ он; 2. перен.
1) кIэтхъужьын; 2) псынкIэу кIон, псынкIэу IукIын; псынкIэу чъэн
RİC'AT а. l. кIэгъожьын,
фэмыежь хъун; 2. дзэ 1) зэкIэкIоныр, къызэкIэкIоныр,
къыIукIотыныр; ~ etmek зэкIэкIон,
къызэкIэкIон, къыIукIотын; 2) кIэIэныр, кIэтхъуныр, хэхьажьыныр
SIVIŞMAK (-ğı) 1. кIэIэн, кIэтхъун; 2. зыцIэлэн, зыуцIэпIын, зыушIоин; 3. псынтIэн, псынтIэ хъун
TOPUKLAMAK (-ğı)
1) чъэн; 2) кIэтхъужьын
DAHA AYRINTILI BİLGİ EDİNMEK İÇİN TIKLAYINIZ
АЦУМЫЖЪ Хилми - AÇUMIJ Hilmi