150 yıl insan için uzun bir süre, ömürden bile
fazla...
Millet içinse
elbetteki kısa bir süre...
Yok be, bizim
milletimiz için şu son 150 sene hiç kısa değildi.
Vatanda
yaşayanlarla diasporada yaşayanlar arasında göze batacak farklılaşmalar
oluşmaya başladı ise hiç kısa sayılmaz.
Dil, oturuş
kalkış farklılaşmaları bir nebze anlaşılır....Kafada kafanın içinde olan
farklılaşmalarda var be...
***
Adıgeyde iki Çerkesin tanıştıklarında konuşmalarının başlangıcında yer alan, sohbetin ilk yarım saatinde birbirlerine aktardıkları şeyler aşağı yukarı bellidir.
-Hetme Waşış?
Kimlerdensin?
İlk soru budur.
Sülalenizi söylemekle iş bitmez, o sülalenin hangi bölgede-köyde oturanlarından
olduğunuzu da belirtmeniz gerekir.
Bunlar hep aslında
konuşmanın ilerleyen dakikalarında birbirinize mahçup olmamak için bilmeniz
gereken şeylerdir.
Olur ya,
akrabasınızdır.
Olur ya, konu edindiğiniz
ikinci üçüncü kişiler karşınızdaki ile akrabadırlar.
Olur ya,
bahsedeceğiniz şey-şahıs karşınızdaki kişinin bölgesinden-köyündendir...
Nerede çalışıyor,
ne iş yapıyor, kaç para maaşı var gibi şeyler ön planda değildir, hatta çoğu
zaman hiç konu bile edinilmez.
Çünkü
konuşmanızda sizi utandıracak bir yanlış bu konuda yapamazsınız. Direk işle
alakalı bir konuya temas etmiyorsanız, bu önemsizdir.
***
Türkiyeden gelen turistlerde
ise hangi sülaleden olduğunuz çabuk geçiştirilir.
Daha çok üzerinde
durulan şey ne iş yaptığınız, ne kadar kazandığınız vs. ile ilgilidir.
Türkiyede
yaşarken, yani 10-20 yıl önce de böylemiydi, yoksa son yıllardamı bu hali aldı,
onu da bilmiyorum.
Sanki ‘Kaç
paralık adam’ olduğunuz daha ön plana alınmış gibi.
Nedense bu bana
çok Türki koku salan bir mevzuymuş gibi geliyor.
Belki
yanılıyorum, yeni dünya böyledir, böyle olunmalıdır...
Ama işin doğrusu
Adıgeydeki konuşmaya başlama modu, konusu benim daha hoşuma gidiyor.
Bu tarzın ilişkilere
daha sağlam temel attığı kanaatine sahibim.
***
Arkadaşların
Adıgeyde hangi iş kolunda çalışanların, hangi meslekte olanların ne kadar aylık
kazandıklarını merak ettiklerini
biliyorum.
Birisinin
yanında, bir işyerinde, bir devlet kuruluşunda maaşlı eleman olarak
çalışanların aldıkları maaşlar ile alakalı toplu bilgiyi size aktarayım.
Adıgeyde,
Türkiyedeki iş-işçi bulma kurumunun bir benzeri var.
İş arayanlar için
işverenlerce verilmiş ilanları bu kurum sitesinden devamlı surette yayınlıyor.
Buradan (bu linke tıklayarak) bu listeye ulaşabilirsiniz. Sitenin Google Tercüme vasıtasıyla açılan
linkini veriyorum.
Ne ise, sanıyorum
Adıgeyde kim ‘kaç paralık’ adam, buradan görürsünüz.
Burada şu
günlerde dolar kuru yaklaşık 80 ruble, Türkiye’de de yanılmıyorsam 3 lira.
Yani gördüğünüz
maaşı 80’e bölüp üçle çarparsanız, Türk parası cinsinden ‘kaç paralık’ adamlar
olduğumuzu görürsünüz...
AÇUMIJ Hilmi