Abdzah’ın Nisan-Mayısı, Şapsığ’ın Haziranı

Çerkesya çok güzelmiş be. Hala güzel ama kime güzel bilmiyorum...

Kocaman bir ülkeymiş, bir ucundan diğer ucuna mevsimlerin bile birbirini takip ettiği sıra sıra dağlar....

Memleketim hakikatten güzel.

Абдзахэм ижъоныгъу Шапсыгъэм имэкъуогъу derlerdi.

***

Çerkeslerin takvim bilgileri mevsimlerle - yaşadıkları doğa ile alakalıydı.

Жъоныгъу dediklerinde genelde nisanı-mayısı kapsayan tarla sürüm dönemini anlatırlardı, bir ay ismi değil dönem ismiydi; ‘Sürüm dönemi’. Zaten ay isimlerinden ЖъоныгъуакI – Mayıs’ın adı da ‘sürüm sonu’ demektir.  Hani Türklerde ‘ekim’ ayı var ya onun gibi.

Мэкъуогъу ise ot biçim zamanı anlamına da gelir ama eğer direk takvimden bahsediyorsak kastettiğimiz ‘Haziran’ ayıdır.

Yani atasözümüz; ‘Abdzah’ın Nisan-Mayısı (sürüm dönemi), Şapsığ’ın Haziranı (ot biçme dönemi-mevsimi)ne denk gelir’ der.

  

***

Memleketim büyük bir coğrafyaymış. Bir ucunda bahar geldiğinde diğer ucunda kışın hala hakim olduğu koca bir ülkeymiş.

Karadeniz sahiline, Pşıze (Kuban) nehri ve kenarındaki gölümsü-bataklıkımsı araziye bahar-yaz mevsimi daha erken gelir.

Günümüzde de bu böyledir. Maykoptan önce oralarda ağaçlar çiçek açar, otlar boy verir.

Hele hele Abdzahların yaygın yaşadıkları bölge ile aralarında en az 20-30 gün fark vardır.

Atalarımız o yüzden demişler; Şapsığ’da haziran gelmişken Abdzahte daha anca nisan-mayıs yaşanır...

***

Son yıllarda dünya kaynıyor,  Taa Mısırdan, Libyadan başlayıp Türkiyenin dibine hatta İrana kadar olan olaylardan bahsediyorum.  

Türkiyede, Türkiyenin doğusunda kürt illerinde başlayan kargaşadan bahsediyorum....

İnşaallah ‘Türkün Nisan-Mayısı Arabın Haziran’ı çıkmaz.

Bunlar inşaallah Araplardan başlayıp Türkiyeye ulaşacak bir mevsim dalgalanması değildir.

***

Eğer öyle ise, soydaşlarım, Türkiyedeki Çerkesler, atalarınızın dediğini unutmayın  ‘Абдзахэм ижъоныгъу Шапсыгъэм имэкъуогъу’.

Atalarımızın bu sözü, Arabın mevsiminin bir gün Türk’e ulaşabileceğini de çok güzel anlatır.  

Ne olur ne olmaz, hiç zor bir şey değil; hiç bir şey yapamıyorsanız pasaportlarınızı çıkartın be...

Pasaportunuz her zaman cebinizde olsun.

Unutmayın siz bu ülkenin insanı değilsiniz.

Libya karıştığında, bir kelime dahi Çerkesçe bilmeyen en az 300-500 yıldır araplaşmış olan Çerkeslere bile  hemen yabancı olduklarını nasıl hatırlattılar, unutmayın...    

Kapının dibindeki Suriyeden bahsetmeye bile gerek yok.

Hala ateşin içinde tam göbeğinde olan Çerkesler var, ve inanının sizin kadar yaşadıkları ülkeye güveniyorlardı ve ihmalkarlardı, pasaport çıkartmaya erinmişlerdi.

Neyse siz bilirsiniz ama atalarımız zamanında güzel söylemişler Абдзахэм ижъоныгъу Шапсыгъэм имэкъуогъу.

Böyle olmaz İnşaallah, Türkiye bin yıl daha yaşasın yaşamasına ama tedbirden zarar gelmez, pasaportunuz yine hep cebinizde olsun.

AÇUMIJ Hilmi