Ахъор (1) гохьэу
Зыщыхъурэр,
ШышъхьэIур ары.
Ахъо гоутыгъэм
Шъоупсыр,
Мэрджаныцэу (2)
КъекIы.
АхъокIэхэр
Нышъом хэфагъэ
Сабыим фэдэ
ЧIылъэм къыхэкIынхэу
Загъэпсэфы мэзибгъоу
АхъокIэм ищыIакIэкIэр
ШышъхьэIум къедзы.
Псыбэри
ШышъхьэIум
АхъокIэу,
ЦIыкIоу,
ЫцIэ фэмыдэу
Псы Iацу! (3)
ШышъхьэIум
Къыдзыгъэ,
Къэцыгъуан Iулъхьэ
Хъугъэ
АхъокIэхэм
Фэдэу,
Iацу-мыжъхэр
Дунаем
Итэкъуахьыгъэу
Ямэзибгъу
БлэкIэу
IацукIэу
Къэхъущт мафэм
Паплъэх.
Iацу-мыжъхэмкIэ
Тилъапсэр
ТикъежьапIэр
АхъокIэу псэ
Щыдгъотыгъэ
ЧIыналъэр,
Псыбэ кIэй.
ШышъхьэIум
Псыбэр
Псы бэп,
Псы Iацу.
***
Джы, непи
Псыбэ кIэй
Чапэм
Чъыгаешхо
Дэт.
Ылъапсэ
Силъапсэхэм
IаплIэ ещэкIыгъэу.
Джадэ,
Ины,
Iасэ.
Ылъэсышъэхэми
Джа чIыпIэм
Дэтыгъэр,
Топыщэ
Шъуий макъэхэри
Зэхихыгъэр
Щыгъупшагъэм фэдэу
Сижъыхэр,
Жъы мыхъурэ
Iацу-мыжъхэр
АгъэтIылъыгъэ
ЧIылъэм
Ылъапсэ хэдзагъэу
Iацу-кIэхэми
IаплI ещэкIынэу
Къытажьэ.
***
Силъапсэ
ХэтIагъэ
Псыбэ дэсэу
Зы кIали,
Тхьамати,
Пшъашъи,
Адыгэпсэ
ЗыIулъ
ЦIыфыпси
СинэIуасэп.
А зы чъыгаем
НэмыкI
Зыми
IаплI есщэкIыгъэп.
Джырэ Псыбэ
Дэсхэр
ЕгъашIэми
Джащ дэсыщтыгъэхэпи,
Щэпсыхъо
Псыхъом иджабгъу
Исэмэгу
Зихэкоу
Адыгэпсэ
ЗыIулъхэм
Ащыщэу
Къумал заом (4)
КъыхэкIыжьышъугъэу
Шапсыгъэм
Къыгъэзэжьышъугъэхэр
Арых.
Псыбэ псыр
ШышхьэIум
ЗэрэмакIэм
ЗэрэIацу дэдэм
Фэдэу
МакIэх,
Ау
ЛIы закIэх.
Силъапсэхэр
ХэтIагъэ
Псыбэ кIэй
Чапэм
Тет къэхалъэм
Дэт
Ылъапсэхэр
Силъапсэхэм
IаплI ещэкIырэ
Чыгаем ижьау
къабзэ-лъабз.
Мэз цун
Хъугъабэми
Фэдэп,
Псыбэ дэсхэм
Адыгэгу ахэлъи
Къэукъэбзы,
Ежьхэри
ЛIы къэбзэх,
ЛIы закIэх.
Ацумыжъ Хь.
(1) АХЪО, -хъох / а х ъ о, -хъохэр, -хъомэ // -хъохэм. 1.
Инжир (дерево), фиговое дерево, смоковница. Шхынцумпэ чъыг. Ахъохэр тищагу
дэтых. 2. Иижир (плод), фига, винная ягода, смоква. Шхынцумпэ чъыгым
кьыпыкIэрэр. Ахъомэ ягъо хъугъэ, зэрэтIыргъонэу тIыргъуагъэх.
(2) МЭРДЖАН, -нэх / м э р д ж а н э, -нэхэр, -нэмэ //
-нэхэм. Рубин. Мыжъо плъыжь лъэпIэ лъэпкъ. ИтхъакIумалъэ мэрджан хэс. Кремлым
имэрджэнэ жъуагъохэр къэжъыух.
(3) IАЦУ, -цух / I а ц у, -цухэр, -цумэ // -цухэм. Ручной.
цIыфым есагь, IорышI. Шъынэ Iацу.
(4) КЪУМАЛ ЗАУ ; Шапсыгъэхэр урыс-кавказ заом къумал заокIэ
еджэхэуи мэхъу.
PSIBELİLER ADAM GİBİ ADAMLAR
İncirin güzelleştiği
Vakit,
Ağustos ayı.
(Olgunluktan) yarılmış incirden
Bal damlası,
Mercan taşı
(misali)
Akar.
İncir
çekirdekleri
Ana tenine
düşmüş
Sabi gibi,
Yerden
yeşermeye
Dokuz ay
dinleniyorlar.
İncir
çekirdeğinin yeni yaşamı
Ağustosta
başlar.
Psıbe de
(Çok su anlamına gelen Şapsığda bir nehir)
Ağustosta
İncir
çekirdeği gibi,
Ufak,
Adına
benzemez
Psı açu!
Ağustosun
Attığı,
Yaban
arısına lokma
Olmuş
İncir
çekirdekleri
Gibi,
Açu-mıjlar
Dünyaya
dağıtılmış
Dokuz
ayları
Geçip
Yeni (genç)
açu olarak
Olacakları
günü
Gözlüyorlar.
Açu-mıjlar
olarak
Kökümüz
Başlangıcımız
İncir
çekirdeğiymişcesine
Can
bulduğumuz
Toprak-yer
Psıbe K’ey.
Ağustosta
Psıbe
Psı be
değil,
Psı açu
***
Şimdi, bu
gün de
Psıbe
K’eyinde
Yamacında
Büyük bir
meşe
Var.
Kökleri
Köklerimle
Kucaklaşmış.
Koca,
İri,
Ase.
Yüzyıllarca
da
Orada
Bulunan,
Top mermisi
Islık
seslerini de
Duyan,
Unutmuşçasına
Atalarımı
(geçmişimi),
Yaşlanmayan
(eskimeyen)
Açu-mıjların
Bırakıldığı
(defn edildiği)
Yere
toprağa
Kök salmış
olarak
Yeni (genç)
açu-leri de
Kucaklamaya
Bekliyor.
***
Köklerimin
Gömülü
olduğu
Psıbe de
yaşayan
Bir
delikanlı,
Thamate,
Kız,
Taşıyan
Bir
ademoğlu dahi
Tanışım
değil.
O meşeden
Başka
Kimseyle de
Kucaklaşmadım.
Şimdiki
Psıbeliler
Her zaman
Orada
değillerdi.
Şapsıho
Nehrinin
sağı
Solu
Vatanı olan
Çerkes ruhu
Taşıyanlardan,
Hainler
savaşından
Canlı
çıkabilen
Şapsığeye
Geri
dönebilenler
Onlar.
Psıbe
suyunun
Ağustosta
Az oluşu,
Hepten açu
oluşu
Gibi
Azlar.
Fakat
Eksiksiz,
adam gibi adamlar.
Köklerimin
Salındığı
Psıbe K’ey
Yamacındaki
Mezarlıktaki
Kökleri ile
Köklerimle
Kucaklaşan
Meşe
ağacının gölgesi
Tertemiz.
Ormanlaşmış
Pek çokları
Gibi değil,
Psıbeliler
Temizliyorlar,
Kendileri
de
Tertemiz
adamlar,
Adam gibi
adamlar.
Açumıj H.
PS. Psıbe mezarlığındaki meşe ağacının fotoğrafını çekmedim - çekemedim, bu yüzden sadece psıbenin genel görünüşünün yer aldığı fotoğrafları aktardım.