Milli bilincin geliştirilmesi ve eski çağlardan
başlayarak Çerkeslerin yaşadıkları toprakların tarihini, coğrafyasını dünyada
daha iyi tanıtmak için «Haritalarda Çerkesya’ isimli, Krasnodar Kitap basımevinde
basılmış eserin tanıtımı Mıyekuape’de yapıldı. Bu toplantıyı Adıge Üniversitesi
Bilimsel Kütüphanesi organize etti.
Peneşu Asker açılış konuşmasında; XIV – XIX yüzyıllar
arasında Çerkeslerin yaşamlarını anlatan kitabın dünyada da anlamı olduğunu
belirtti. Güzel dağlarımızın, nehirlerimizin, dümdüz ovalarımızın görünümü göz
kamaştırıcıydı. Kitapta döneme ait imkanlar çerçevesinde yazılanlardan kalanlar
arasında yapılan derlemeler yer alıyor.
Kitabın hazırlanmasında
Yedıc Baturay öncülük yaptı. Türkiye doğumlu, uzun yıllar Almanya’da yaşadı
ailesi ile birlikte Adıgey’e dönüp yerleşti.
Yedıc Baturay «-
Toplamaya başladığımda, Çerkeslerle alakalı yazılmış tarihi çok sayıda eser
buldum. Dünyaca tanınmış bilimadamlarının yazdıkları tezlere konu olan ve
bunları korumak isteyenlerce çok enteresan bulunan genel hükümlerden bahsetmem
mümkün... İnternetin çok faydasını gördüm, bakış açılarını öğrendim.
İhtiyacımız olan şeyleri görmek ve kitabın basımı için gerekli işlemlere
başladık. Sponsorluk yapanlara ve yardımcı olanlara teşekkür ediyorum.» dedi.
Kitapta yer alan eserleri
derleyenler ise; Yedıc B., Dawur H., Camırze A., Hotko S. . Renkli olarak basımı yapılan
eserin, bilgisayar ile düzenlemesini ise Dawur Hüseyin gerçekleştirdi.
Bilimadamı Hotko Samir’in
toplantıda söyledikleri ise düşündürücü. Samir; «- Pek çok konuya değinmek
üzere bu kitap için toplandık, başardıklarımız azımsanacak ölçüde değil.
Baturay ise iyi bir organizatör olarak bizlere rahat yüzü göstermeden hep
aramızdaydı. Aynı ulustan olanların bu kitap için biraya geldiklerini
belirtmeliyiz. 5-6 yıl daha bu konu
üzerinde çalışarak ilavelerle eserin ikinci baskısını da hazırlamak istiyoruz.»
dedi.
Topraklarımızda hiç yaşamadığımızı mı söyleyecekler?
Tarih bilimci Şewcen
Emiliye, Peç’eşho Nurbıy, Çuwuç’ Anjela’nın dile getirdikleri şeylerden
bazılarına değinmek istiyoruz. Kitab bilimsel dayanağı olduğundan aydınlatıcı
ve geleceğe taşıyıcı. Coğrafik haritalara bakarak Adıge’lerin daha önceki yaşam
alanlarını açık olarak görüyorsun. Gençlerin bilinçlenmeleri için bu tip
kitaplara ihtiyaçları var.
Şewcen Emiliye; « - 2014
yılında olimpiyat oyunları Soçi’de (Шъачэ) yapılacak. Adıgelerin eski çağlardan itibaren
yaşadıkları topraklarda dünyanın en iyi sporcuları toplanacaklar. Üzerinde
konuştuğumuz bu kitabın ingilizceye çevrilmesi gerekiyor. Bir anı kitabı olarak
organizatörlere, sporculara konuklara hediye edilirse Adıgelerin tarihi,
dünyada bilinmekle kalmaz, bize karşı olan bakış açılarında da değişmeler olur.»
dedi.
Bilimadamı Meşfeş’u
Necdet - «Burada Adıgeler yaşamıyordu» diyenlerin karşısında durmamız için bu
kitap tam zamanında basıldı. Adıge ulusunun dayanışma gösterebildiğini kitabın
derlenmesi için çalışanlar ortaya koydular, herbirinden çok razıyız.» dedi.
Wubıh Nihat ise
karşılaştırmalar yaparak Hotko Samir’in amaçları ile Adıge ulusuna faydalı
olduğunu belirtti. Karaçay-Çerkes’ten gelen, Adıge sorunları ile kaygılanan
Wohute Aleksandr da toplantıda konuştu. Ünlü tiyatrocu Murat Çepay ise Adıge
Ulusal Tiyatrosunun yıllar önce Sohumdaki bir turnesinde aralarında Yedıc
Baturay’ında olduğu yurtdışından gelmiş soydaş grubu tarafından nasıl
izlendiğini ve Yedıc Baturayla burada ilk defa tanışmalarını anlattı.
Kitabın basımında
sponsorluk yapan, Hatikoye Adam, Bidanıko Murat ve müze çalışanlarından Peneşu
Ruslan, Kütüphane müdüresi Tlewusten Fatime, gazeteci Dawur Hüseyin ve
diğerleri kitabın ulusal bilincin artmasını sağlayacı niteliklerini
belirttiler. Adıge Cumhuriyeti ulusal konular, Yurtdışında yaşayan soydaşlarla
olan ilişkiler ve basından sorumlu komite bölüm başkanı Perenıko Fatime
devletin yardımları ile bu gibi kitapların çıkartılması gerektiğini belirtti.
Ulusal birlikteliği sağlayıcı çalışmalar daha da ilerletilmeli.
Meşfeş’u Necdet’in Dünya
Çerkes Birliğince kabul edilen «Adıge vatanının çağrısı» isimli bildiriden
okuduğu parça gönülden kabul edilici nitelikte;
- Çoğalın, dağılmış
olmanın mağduriyetini ulusal güç olarak alın.»
Bilim insanı Şewcen
Emiliye’nin düşüncelerini toplantıya katılanlar arasında kabul etmeyen yok olsa
gerek. Ş. Emiliye kitabın Adıge Cumhuriyeti Devlet Özel Ödülü ile
ödüllendirilmeye layık olduğunu söyledi.
Ulusal birliği
sağlayıcı, dünyada daha iyi tanınmamıza
vesile olan kitapların yayınlanması için emeklerini ortaya koyanlardan
memnunuz.
YEMT’IL Nurbıy
Çeviri; AÇUMIJ Hilmi
Adıge Makh 29-02-2012